فرشته بهروزی‌نیک- « بخش‌های مولد در ایران هنوز توانایی لازم برای اداره اقتصاد را ندارند.» این مطلب، اظهار نظر صریح حسین راغفر ، صاحب نظر برجسته در حوزه توسعه است. او در واکنش به برخی خوش‌بینی‌ها در خصوص ظاهر شدن نشانه‌های خروج از رکود و رونق تولید در اقتصاد ایران می‌گوید: « زور بازارهای واسطه‌گری همچنان به تولید می‌چربد.» یکی از مهمترین اولویت‌های اقتصادی دولت یازدهم بعد از تک نرخی کردن نرخ تورم، عملی کردن راهکارهای خروج از رکود بود. رکودی که سال‌هاست دست و پای تولید را در ایران بسته و آن را به فاجعه نزیدک کرده است. وعده تک نرخی شدن تورم عملی شد، اما آنطور که راغفر توضیح می‌دهد؛ پایین بودن قدرت خرید دهک‌های درآمدی متوسط و سطح پایین جامعه در کنار عدم بهبود در فضای کسبوکار کشور، باعث شده مشکلات تولید به قوت خود باقی بمانند. مشکلاتی که چند سالی است به چالشی جدی برای صنایع کوچک تبدیل شده است. واردات بی‌رویه، نوسانات شدید نرخ ارز، مشکلات نظام مالیاتی، آشفتگی سیستم بانکی و در نهایت بالا بودن هزینه‌های تولید از مهمترین مسائل و مشکلاتی است که حسین راغفر به آن اشاره می کند و معتقد است: برای رسیدن به رونق تولید، دولت باید راهی برای رفع این مشکلاتی که سال‌ها باتلاق‌های عمیقی بر سر راه تولید کننده ایجاد کرده‌اند، پیدا کند. مشروح این گفت‌‌و‌گو در ادامه می‌خوانید:
***
مدتی است اخبار متفاوتی در خصوص رونق تولید و نشانه‌های خروج از رکود شنیده می‌شود. بخصوص بعد از اجرای سند برجام. اما واکنش کارشناسان به این اخبار متفاوت است. بسیاری بر این باور هستند با توجه به سرازیر شدن سرمایه‌‌گذاریهای خارجی به اقتصاد ایران در دوران پسا برجام دوران رکود هم به سرآمده؛ در مقابل تحلیلگرانی هم هستند که می‌گویند تولید به صرف امضای چند قرار داد رونق نمی‌گیرد. شما جزء کدام دسته از کارشناسان هستید؟
برای پاسخ به این پرسش باید به وضعیت موجود نکاه کلی‌ترین داشت و سنجید از کدام نقظه به چه جایگاهی در حوزه تولید رسیده‌ایم. بنابر این شاید بتوان به نوعی با همه دیدگاههای کارشناسی که در این باره مطرح می‌شود موافق بود. گفته می‌شود تولید در ایران بعد از سال‌های تحریم بود که به رکود رفت. اما واقعیت آن است که تحریم تنها ضعف ساختار تولید در کشور را آشکار کرد، اینکه نبود یک استراتژی مشخص تا چه اندازه موجب شکنندگی حوزه تولید در مقابل بحران‌هایی نظیر تحریم شده است. به بیان ساده‌تر تولید بخش تولید در ایران سال‌هاست به دلیل سوء مدیریت‌ها دچار خود تحریمی شده است. حالا تحریم که سال‌ها به بهانه‌ای برای پنهان کردن ضعف‌های ساختاری اقتصاد ایران تبئیل شده بود برداشته شده وز مان آن رسیده است که به سیاست‌گذاران اقتصادی گفته شود، این گوی و این میدان. باید دید آیا از سوی دولت اراده‌ای برای خروج تولید از رکود و تحقق شعار حمایت از تولید ملی وجود دارد یا خیر .
آنطور که از زبان مدیران اقتصادی دولت قبل شنیده شد، دستیابی به تورم تک رقمی یکی از مراحل تحقق خروج از رکود بود. این وعده عملی شد. به نظر شما با اجرای این سیاست اراده سیاست‌گذاران اقتصادی را برای باز کردن دست و پای تولید نشان می‌دهد؟
میخواهم بگویم تحقق این وعده قابل تامل است اما به تنهایی برای ایجاد رونق تولید کافی نیست. ببینید! دقیقا همان زمان که دولت قبل از تک نرخی شدن نرخ تورم به عنوان یک دستاورد یاد کرد، بسیاری از کارشناسان اوضاتع را اینطور تحلیل کردند که اگر رکود نبود دولت نمی‌توانست به تورم تک رقمی دست پیدا کند. دلایل کاملا کارشناسی و روشن است. رکود عمیق تر و تورم بالا نشان می دهد قدرت خرید افراد به شدت کاهش یافته است. اگر کاهشی در نرخ تورم وجود دارد ناشی از عمیق تر شدن رکود و کاهش قدرت خرید مردم در همین جهت است. باید گفت متاسفانه رکود تورمی عمیق تر شده است محکم‌ترین ضربه را به تولید در کشور خواهد زد.
چه اقدامات دیگری باید انجام شود؟
با اجرای برنامه‌های کارشناسی در حوزه اقتصاد گام به گام تورم مهار شده و شاهد توسعه اقتصادی خواهیم بود. باید توجه داشت، وظیفه اصلی دولت این است که محیط کسبوکار را برای فعالان اقتصادی آماده کند. چرا که اگر محیط کسب و کار بهبود یابد هم تورم منطقی شده و هم تولید جانی تازه می‌گیرد.
شاید بهتر باشد در این باره به زبان آمار صحبت کنیم.
تازه ترین شاخص‌های منتشرشده بانک مرکزی ، شاخص CPI یا شاخص بهای مصرف کننده و شاخص PPI است که شاخص قیمت یا مخارج تولید است. این آمارها نشان می دهد بعد از اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه ها و افزایش قیمت حامل های انرژی شاخص قیمت های تولیدی دوبرابر شاخص قیمت های مصرف کننده است. این خود بیانگر این است که آنچه که اتفاق افتاده رکود عمیق تر است. نباید فراموش کرد که کاهش تورم یعنی کاهش شتاب رشد قیمت‌ها. در واقع این اثر نشان دهنده رونق اقتصادی نیست بلکه به خاطر عمیق‌تر شدن رکود است. درحال حاضر ما هم رکود داریم و هم تورم. بنابراین ما هنوز از رکود تورمی خارج هم نشده‌ایم و فقط به مسئله رکود اشاره می کنیم. درحال حاضرریشه اصلی رکود عدم سرمایه گذاری در بخش تولید است و نشان می‌دهد موانع تولید هنوز برطرف نشده است و تولیدکنندگان کماکان با موانع تولید مانند دسترسی به نقدینگی دست و پنجه نرم می کنند و نظام بانکی هم اصلا فعالیت هایش تناسبی با رفع موانع تولید ندارد. حتی اگر تورم به ۲۰درصد هم برسد این یک هشدار برای اقتصاد ایران است. کماکان ما از وضعیت بحران کنونی خارج نشدیم.
